مدل آرایش عروس بلوچ

مدل آرایش عروس بلوچ + دیدن آرایش های بلوچی شما را شگفت زده می کند در سایت پرشین سرا . امیدواریم این مطلب مورد توجه شما بزرگواران قرار گیرد.

ازدواج و جشن‌ها و مراسم وابسته به آن مهم‌ترین مراسم بلوچ ها ست. آنها به ازدواج بسیار بها می‌دهند چرا که تحکیم‌کننده روابط طایفه‌ای و خویشاوندی ست. بلوچ‌ها معمولا فصل بهار (بهارگاه) را برای ازدواج انتخاب می‌کنند و از بهار تا زمان رسیدن خرما یعنی تا ماه شهریور عروسی‌ها در بلوچستان برگزار می‌شود.

مراسم ازدواج در بلوچستان به سه دوره تقسیم میشودکه این دوره ها عبارتند از مراسم قبل از خواستگاری، مراسم خواستگاری و مراسم شروع و انجام جشن عقد و عروسی. در فرهنگ قومی و مذهبی بلوچستان تمام مراحل انجام مراسم ازدواج به عهده خانواده ها میباشد؛ انتخاب همسر شایسته، پرداخت هزینه ازدواج و تهیه ملزومات عروسی از جمله مواردی هستند که خانواده ها برای زوج های جوان انجام میدهند.

در فرهنگ بلوچی وظایف اصلی پدر نسبت به فرزند خویش از زمان تولد تا مرحله ازدواج سه چیز است: ۱- نامگذاری، یعنی انتخاب اسم مناسب برای فرزند خویش ۲- تربیت و تغذیه سالم تا زمان ازدواج ۳- انتخاب و گرفتن همسر شایسته برای فرزند خود. بنابراین همان طوری که پدر وظیفه دارد مقدمات و هزینه های ازدواج را برای پسرش فراهم کند ، در آینده این پسر ، پدری خواهد شد که او نیز وظیفه دارد برای پسرش همسری شایسته انتخاب کند و هزینه ازدواج او را بپردازد و این امر در نسلهای بعد همچنان ادامه خواهد یافت.

قبل از خواستگاری تهیه وسایل و لوازم مورد احتیاج ازدواج است که در طول زمان توسط پدر و مادر تهیه میشود مثلاً در بین مادران بلوچ رسم است که از ابتدا وسایل آشپزخانه و لباس سوزندوزی شده و زیورآلات برای جهیزیه دختران خود فراهم کنند، هر چند دادن جهیزیه رسم نیست اما این مورد به صورت غیر رسمی و غیر آشکار انجام میشود. حتی این جهیزیه در تعیین میزان مهریه تاثیر پنهانی دارد.

پدران بلوچ نیز زمانی که پسرانشان به سن ازدواج نزدیک میشوند به فکر تهیه مخارج ازدواج آنها میافتند؛ سنت بسیار پسندیده و خوب فرهنگ قومی بلوچ «بجار» (bejjar) نامیده میشود؛ به این معنی که پدر داماد با نزدیک شدن زمان ازدواج پسرش و گاهی حتی از یک سال قبل شروع به «بجارگیری» از افراد و آشنایان خود میکند و هر کس متناسب با توان خویش کمک میکند؛ یکی پول، دیگری گوسفند یا برنج، گندم و غیره میدهد و به این ترتیب قسمتی از مخارج و هزینه ها به دست میآید.

روز قبل از شروع عروسی ، چند نفر از زنان به خانه های اقوام یا آشنایان میروند و از آنها برای شرکت در مراسم عروسی دعوت میکنند که در حال حاضر مثل قبل نبوده و اسامی را لیست کرده و از آنها تلفنی دعوت میکنند . روز اول عروسی که اصولا موقع عصر میباشد ، دعوت شدگان خانم به خانه عروس رفته و مراسم « جُل بندی » را شروع می کنند . و پس از بردن عروس به جُل ، از مهمانان با شیرینی و آب میوه پذیرایی میشود .

آئین «جُل بندی» سنتی است که در آن، پارچه ای دست دوخت و سوزن دوزی بلوچی و آیینه کاری بر روی دوسوی دیوار نصب و فضایی حائل را در یک اتاق به وجود می آورند و عروس از شب اول تا شب حجله در اتاق مخصوصی که دختران هم سن و سالش در اطراف او نشسته اند و کسی به جز نزدیکان خاص و محرمان او را نمی بیند. «جُل بندی» طی مراسم خاصی با حضور مادر داماد و همراهان و خانواده عروس در اتاق حجله منزل عروس انجام میگیرد و هنگام انجام این مراسم توسط زنان اشعار (نازنیک) مخصوص جُل بندی نواخته میشود.

بعد از جُل بندی اولین شب به «شب دزکی» معروف است که فقط عده کمی از خویشان و آشنایان نزدیک خصوصاً جوانان هم سن و سال داماد و دختران هم سن و سال عروس و دختران دم بخت به صورت غیر رسمی و شفاهی دعوت میشوند. در این شب پس از جشن و پایکوبی در منزل داماد (سالونک sȃlunak) و منزل عروس (بانور bȃnur) نیمه های شب بدون سر و صدا و به صورت غیر رسمی (دزدکی) مادر و خواهر و زنان آشنای خانواده داماد دست و پای داماد را حنا میبندند. همچنین در منزل عروس نیز مادر و خواهر و زنان دیگر دست و پای عروس را حنا میبندند؛ چون این عمل یعنی حنابندان در این شب به صورت غیر رسمی (دزدکی) انجام میگیرد مراسم آوازخوانی انجام نمیشود.

روز بعد همه در فکر تدارک شب دوم یعنی شب حنابندان هستند؛ برای این مراسم، مدعوین جهت صرف نهار دعوت میشوند. در گذشته دعوت به صورت شفاهی و به وسیله چند نفر که به منازل افراد میرفتند و خبر میدادند انجام میشد اما امروزه به صورت کارت دعوت انجام میگیرد. به هر صورت در روز اول یعنی قبل از شب دوم (شب حنابندان) باید دعوت انجام گرفته باشد تا چنانچه افرادی مایل باشند در شب حنابندان در مجلس شرکت کنند خبر داشته باشند. گاهی دعوت به صورت شفاهی بعد از نماز ظهر روز اول توسط پدر داماد و در مسجد محل انجام میشود.

در «شب حنابندان» که مراسم اصلی و مجلس اصلی میباشد پس از اینکه همه ریش سفیدان و بزرگان و مدعوین آمدند نوازندگان با نواختن سرودها و اشعاری به همین مناسبت شب حنابندان مجلس را گرم میکنند و کم کم شروع به نواختن دهل و سرنا میکنند. در این مراسم افرادی که رقص محلی یعنی «صحبت (sohbat) را بلد هستند به آن مشغول میشوند؛ و اسکناس روی سر داماد میگذارند و نوازندگان با حرکتهای خاص به طرف داماد میآیند و داماد را با خواندن اشعاری مانند «نازینک سالونکی» (nȃzink sȃlunki) تعریف و تمجید میکنند و پول را برمیدارند.

در گذشته علاوه بر نوازندگان مخصوص عروسی، نوازندگان دیگری که اشعار حماسی و تاریخی بلوچستان را مینواختند نیز در این شب دعوت میشدند و برنامه های خود را با لحن خاصی اجرا میکردند. این گروه بیشتر از طرف ریش سفیدان و بزرگان مورد تشویق قرار میگرفتند. در این شب در حالی که مردم مشغول برگزاری جشن هستند یعنی حدود نیمه های شب تعدادی از زنان از منزل عروس راه میافتند و با ظرف مخصوص که پر از حنای تمیز و خمیر شده میباشد با سرودن اشعار «هلو هالو» به منزل داماد میروند.

خمیر حنا در منزل عروس در ظرف مخصوصی توسط مادر و خواهر و زنان فامیل عروس تهیه و قبل از اینکه عروس حنابندان شود به همراه یک تکه پارچه قرمز یا پابندی (pȃbandi) به منزل داماد برده میشود و پس از حنابندان داماد زنان فامیل داماد به همراه زنان فامیل عروس جهت حنابندان عروس به منزل عروس برمیگردند تا عروس را حنا بندند. در شب حنابندان از خمیر حنای باقی مانده به مهمانان میدهند تا دست و پای خود را در منزل خود حنا بگیرند. از منزل عروس راه میافتند و با ظرف مخصوصی که پر از حنای خیس شده و آماده میباشد .

مادر، خواهر و زنان دیگر مشغول حنابندان داماد میشوند و نوازندگان، سرودها و ترانه های مخصوص حنابندان را مینوازند. پس از تمام شدن حنابندان یکی از زنان که از طرف خانواده عروس ماموریت دارد و حنا را آورده است ظرفی را جهت جمع آوری پول در مجلس میگرداند که این پول را «حنایی» (henayi) میگویند که به خانواده عروس باید داده شود؛ مبلغ این پول در مراسم خواستگاری قبلا تعیین شده است.البته در بعضی مناطق بلوچستان جمع آوری پول با ظرف مرسوم نیست و مبلغ مشخص شده ای ندارد ولی اکثر خانم ها سر عروس پول می ریزن که این پول جمع آوری و به خانواده عروس تحویل داده میشود .

روز سوم روز لوت میباشد. لازم به توضیح است که لباس نو خویشاوندان عروس و داماد قبل از شروع مراسم عروسی و پس از اینکه تاریخ عروسی مشخص شد باید برای روز لوت آماده شود. در این روز مدعوین به صرف نهار دعوت میشوند. در این روز از صبح اول وقت همه افراد خانواده مشغول تدارک نهار هستند و پس از کشتن گوسفند (که بسته به تعداد نفراتی که دعوت شدهاند بین ده تا پنجاه گوسفند) زنان یا آشپزهای مرد مشغول پختن غذا میشوند. هنگام پخت غذا زنان اشعار مخصوص میخوانند.

در زمان «سر گوپی» یکی از آشنایان عروس یک کاسه پر از گلاب به همراه چوبهای مخصوص (برای رنگ لب و تمیز کردن دندان به کار میرود) که به آن «مزواک» (mozvȃk) گفته میشود در سینی گذاشته و بین زنانی که اطراف عروس نشسته اند تقسیم میکند. موهای عروس را در دو طرف به صورت ریسمان میبافند که به این ریسمان «مُط» (mot) میگویند. بستن دو طرفه این دو ریسمان را «مط بندی» میگویند که تا خواهر داماد مبلغی پول به مشاطه ندهد مطبندی انجام نمیگیرد.

در گذشته، داماد را به جای حمام به سرچشمه آب میبردند و در آنجا یک پشه بندی که «کله» (kelle) مینامیدند، برپا میکردند. شستن داماد و آرایش موی سر او توسط مردی که به آن «جت» (jatt) میگفتند انجام میگرفت (در قدیم که به روش سنتی پسران را ختنه میکردند جت مسئول آرایش موی پسر بچه و ختنه او بود) هنگامی که جت مشغول شستن داماد داخل پشه بند و پوشاندن لباس او بود بیرون کله نوازندگان سرگرم نواختن سرودها و ترانه های مخصوص این مراسم میشدند و مردم با خواندن اشعار ذیل نوازندگان را همراهی میکردند و میرقصیدند.

«گِند» در بلوچی به معنای دید و«نِن» نیز به معنای نشستن است و به مراسمی گفته می‌شود که طی آن بزرگان خانواده پسر به خانه دختر رفته و موضوع خواستگاری را بیان می‌کنند. گاه خانواده پسر این موضوع را با کدخدای محل سکونت دختر در میان می‌گذارند و گاهی هم ریش سفید یا بزرگ محل یا فامیل را در این مراسم به همراه می‌برند. در مراسم گِندونِن افراد زیادی از خانواده پسر حضور پیدا می‌کنند تا نشان دهنده بزرگی خانواده پسر باشد. این تعداد گاهی به ۱۰۰ نفر هم می‌رسد. در مراسم گندونن، خانواده داماد حلقه انگشتر، ساعت و طلا را به عنوان نشان به خانواده عروس می‌دهند که به آن «حلقه کنان» می‌گویند.

حِنا دوزوکی از مراسم فرعی عروسی ست و به این صورت که خانواده‌های طرفین بر سر عروس و داماد و روی پول حنا می‌گذارند. گویا این مراسم به صورت دزدکی برگزار می‌شود و گاهی حمایت‌های مالی از عروس و داماد نیز در این مراسم صورت می‌گیرد. فردای حنا دوزوکی از اقوام و وابستگان برای مراسم عروسی دعوت به عمل می‌آید و افرادی برای دعوت مهمانان فرستاده می‌شوند. اگه در خانه مهمانان کسی نبود، دوچوب را به صورتی خاص جلوی در می گذارند تا صاحبخانه متوجه شود کسی برای دعوت عروسی مراجعه کرده است.